Ο άνθρωπος που ασκούσε πολιτική μέσα από τους ρόλους του.
Το tvxs.gr, μίλησε με τον λογοτέχνη και κριτικό θεάτρου Κώστα Γεωργουσόπουλο και τον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο για τη ζωή και το έργο του Θανάση Βέγγου. Ένας διακριτικός άνθρωπος βιωμένος αριστερός, με την δική του «καλλιτεχνική» αντίσταση σε κάθε εξουσία, όπως επισημαίνουν και οι δύο.
Ο κ. Γεωργουσόπουλος είχε χαρακτηρίσει κάποτε τον Βέγγο ως ένα σύγχρονο Καραγκιόζη, έναν κατατρεγμένο δηλαδή άνθρωπο που παρά τις αντιξοότητες ξέρει να επιβιώνει και να πορεύεται με αξιοπρέπεια. « Ο Βέγγος ήταν ένας σύγχρονος Καραγκιόζης με μία θεμελιώδη διαφορά. Ο Καραγκιόζης ο παραδοσιακός, που είναι ένας φτωχός, παρίας, περιθωριακός που προσπαθεί να επιβιώσει, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το Σαράϊ τού Πασά. Απόδειξη ότι πάντα σε κάθε παράσταση υπάρχει στα δεξιά, με τον Καραγκιόζη να προσπαθεί να το υπονομεύσει, να το εκμεταλλευτεί. Ο Βέγγος ήταν ένας παρίας που προσπαθεί να επιβιώσει αλλάζοντας κι εκείνος συνεχώς δουλειές χωρίς όμως να εξαρτάται από ένα αντίστοιχο παλάτι. Ο Βέγγος το υπονόμευε συνεχώς και ήταν εναντίον της εξουσίας. Ένας αναρχούμενος άνθρωπος που δεν άλλαξε ποτέ, χωρίς να διακρίνεται από την επαναστατική επιθετικότητα της εποχής. Είχε τις ιδεολογίες του. Δεν ήταν από αυτούς που κατέβαιναν στις απεργίες. Ήταν αριστερός βιωμένος, ζούσε ως αριστερός, σεβόταν την εργασία των άλλων. Δεν άφησε ποτέ απλήρωτο συνάδελφό του ακόμα και όταν ήταν πνιγμένος στα χρέη».
Ο Νίκος Κούνδουρος, ο άνθρωπος που έζησε με τον Θανάση Βέγγο την δύσκολη περίοδο της Μακρονήσου, περιγράφει έναν άνθρωπο που δεν είχε καμία αγάπη για την πολιτική και κάθε είδους ιδεολογία. Ακολουθούσε την δική του προσωπική γραμμή, χωρίς κομματικές ταμπέλες. «Ο Βέγγος δεν είχε ιδέα από αντίσταση. Όσοι το λένε είναι απλώς ηλίθιοι. Ακόμα και στο Μακρονήσι που βρέθηκε δεν ήταν εξαιτίας της δικιάς του δράσης. Ο λόγος ήταν ο πατέρας του και η αριστερή ιδεολογία του. Ο Βέγγος την αντίστασή του την έκανε παίζοντας, την έκανε με τον τρόπο που εκφραζόταν. Μία στάση ζωής απόλυτα συνυφασμένη με τον Ρωμιό τον κυνηγημένο, τον φουκαρά, τον κουρασμένο. Ήταν απολιτικός τελείως. Την πολιτική του την ασκούσε μέσα από τους ρόλους του».
Όταν ο Νίκος Κούνδουρος ανακαλεί στην μνήμη του τον τρόπο με τον οποίο γνώρισε πρώτη φορά τον Θανάση Βέγγο, αντιλαμβάνεται κανείς το μεγαλείο αυτού του ανθρώπου. « Είχε μία γενναιοδωρία περίεργη από την πρώτη στιγμή που τον γνώρισα. Ένα βράδυ ήρθε ο Βέγγος και χωρίς να γνωριζόμαστε άρχισε να μου φτιάχνει με σφυριά ένα χώρο να κοιμηθώ για να μην παγώσω το βράδυ. Από μόνος του, χωρίς να ακούει κουβέντα. Τότε σκέφτηκα πως αυτός ο άνθρωπος ή τρελός είναι ή άγιος. Ένας άνθρωπος ίδιος και απαράλλακτος με αυτόν που γνώρισαν όλοι. Από τότε ήταν μία νευρική φυσιογνωμία, υπερκινητική που νοιαζόταν για τους πάντες».
Η καλλιτεχνική του πορεία ήταν σπουδαία. Είχε ωστόσο κάποιες αδυναμίες, κάποιες μαύρες σελίδες. Ξεκίνησε τελείως τυχαία και απρόσμενα όπως αναφέρει ο κ. Γεωργουσόπουλος. Σημαντικό ρόλο έπαιξε η γνωριμία του με τον Νίκο Κούνδουρο την περίοδο της εξορίας. «Μπήκε στο κινηματογράφο τελείως τυχαία και ερασιτεχνικά. «Όταν γύρισε από την Μακρόνησο πίσω στην Αθήνα ζήτησε δουλειά από τον Κούνδουρο. Αρχικά αυτό που έκανε ήταν τον υπάλληλο για όλες τις δουλειές στα γυρίσματα της ταινίας «Μαγική πόλη». Κουβαλούσε πράγματα, ζωγράφιζε τα σκηνικά, έκανε δηλαδή τη δουλεία υποδομής».
Ο Νίκος Κούνδουρος είχε υποσχεθεί στον Θανάση Βέγγο πως όταν επιστρέψουν από την Μακρόνησο, θα τον αναζητούσε με σκοπό να του δώσει δουλειά. Τήρησε την υπόσχεσή του και στην πρώτη του ταινία, την «Μαγική πόλη», έψαξε και τον βρήκε κάπου στο Μοναστηράκι. Όπως ομολογεί ο ίδιος η αρχική του πρόθεση δεν ήταν να του δώσει κάποιο ρόλο, αλλά να βοηθάει στα πλατό. «Στην πρώτη μου ταινία ο Βέγγος δεν προοριζόταν να παίξει κάποιο ρόλο. Σκούπιζε και είχε την φροντίδα του συνεργείου και του κόσμου γύρω. Γι’ αυτό ήρθε, ήταν πάμφτωχος. Άλλωστε η εντολή από το κράτος των διοικητών ήταν οι Μακρονησιώτες και οι αριστεροί να μην μπορούν να εργαστούν πουθενά και όποιος εργοδότης τους χαριζόταν έβρισκε τον μπελά του».
Μπορεί η κινηματογραφική του πορεία να ξεκίνησε εύκολα, κάτι τέτοιο όμως, όπως υποστηρίζει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, δεν συνέβη στο θέατρο. Συνάντησε αρκετές δυσκολίες και γραφειοκρατικά εμπόδια. «Έζησα θυμάμαι ένα προσωπικό δράμα του Βέγγου που αφορούσε το θεατρικό του ξεκίνημα. Για να παίξεις τότε στο θέατρο έπρεπε να έχεις άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Για να μπορούσες να αποκτήσεις την άδεια έπρεπε να έχεις περάσει από μία δραματική σχολή. Ακολούθως, για να πας σε μία σχολή απαραίτητη προϋπόθεση ήταν να έχεις απολυτήριο γυμνασίου. Ο Βέγγος δεν είχε τελειώσει το σχολείο. Έτσι έδινε επανειλημμένως εξετάσεις σε μία ειδική επιτροπή που λεγόταν “εκτάκτων ταλέντων”. Έδωσε 4 φορές, από το ’54 έως το ‘61 και η επιτροπή με φανερή αμηχανία δεν του έδινε την άδεια παρόλο που με μερικά από τα μέλη της ο Βέγγος είχε συνεργαστεί στο παρελθόν στον κινηματογράφο. Ήμουνα παρόν σε αυτές τις εξετάσεις και έβλεπα ένα ταλαντούχο άνθρωπο με έναν κουβά να αυτοσχεδιάζει πάνω στο σανίδι και να βγάζει κάτι κραυγές. Έκανε δικά του πράγματα. Όταν τελείωνε του έλεγαν τα μέλη της επιτροπής όπως ο Παπαμιχαήλ ή η Χατζηαργύρη να έρθει ξανά και την επόμενη φορά να έχει μάθει ένα συγκεκριμένο ρόλο, ένα κείμενο. Εκείνος όμως συνέχιζε με το ίδιο δικό του ρεπερτόριο ώσπου την τελευταία φορά υποπτεύομαι ότι τον σεβάστηκαν και του έδωσαν την άδεια».
Μία άδεια που του έδινε το δικαίωμα να ξεχωρίσει και στο σανίδι μαγεύοντας και αυτό το κοινό. Κάτι τέτοιο όμως, αν και απρόσμενα δεν επιτευχθεί. «Η θεατρική καριέρα όμως του Θανάση Βέγγου δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο. Έκανε πολύ επιθεώρηση ενώ τρεις φορές επιχείρησε να παίξει στην Επίδαυρο χωρίς μεγάλη επιτυχία. Όταν έβγαινε ο Βέγγος μπροστά στο κοινό, ο κόσμος περίμενε να ακούσει τη γνωστή φράση του, “καλοί μου άνθρωποι”», επισημαίνει ο κ. Γεωργουσόπουλος.
Ένα πρότυπο αξιοπρέπειας και σεμνότητας. Δεν έγινε ποτέ βεντέτα ο Θανάσης Βέγγος. Ένας τελειοθήρας που δεν έμενε ποτέ ικανοποιημένος από το τελικό αποτέλεσμα. Η τελευταία συνάντηση που είχε ο κριτικός θεάτρου, κ. Γεωργουσόπουλος με τον Έλληνα ηθοποιό μαρτυρεί την επί μήνες ταλαιπωρημένη υγεία του. «Είχε τεράστιο πρόβλημα τα τελευταία χρόνια. Θυμάμαι την τελευταία φορά που τον είδα ήταν σε μία εκδήλωση για τον Τάσο Ζωγράφου το σκηνογράφο των ταινιών του, που επίσης πέθανε πριν από μερικές μέρες. Είχε έρθει λοιπόν ο Θανάσης Βέγγος για να τον τιμήσει με την παρουσία του και ήταν έντονα συγκινησιακά φορτισμένος, δεν μπορούσε να περπατήσει και σου έδινε την εντύπωση ενός ανθρώπου που ξέρει ότι φεύγει Στο μέλλον, είναι σίγουρο ότι θα υπάρχει πολύ σημαντική έρευνα πάνω στις ταινίες του Βέγγου ως ντοκουμέντα κοινωνιολογικά».
Ο Δημήτρης Θεοδόσης κατέγραψε με το φακό του το «τελευταίο αντίο» στον μεγάλο ηθοποιό.
αναδημοσίευση απο www.tvxs.gr
Το tvxs.gr, μίλησε με τον λογοτέχνη και κριτικό θεάτρου Κώστα Γεωργουσόπουλο και τον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο για τη ζωή και το έργο του Θανάση Βέγγου. Ένας διακριτικός άνθρωπος βιωμένος αριστερός, με την δική του «καλλιτεχνική» αντίσταση σε κάθε εξουσία, όπως επισημαίνουν και οι δύο.
Ο κ. Γεωργουσόπουλος είχε χαρακτηρίσει κάποτε τον Βέγγο ως ένα σύγχρονο Καραγκιόζη, έναν κατατρεγμένο δηλαδή άνθρωπο που παρά τις αντιξοότητες ξέρει να επιβιώνει και να πορεύεται με αξιοπρέπεια. « Ο Βέγγος ήταν ένας σύγχρονος Καραγκιόζης με μία θεμελιώδη διαφορά. Ο Καραγκιόζης ο παραδοσιακός, που είναι ένας φτωχός, παρίας, περιθωριακός που προσπαθεί να επιβιώσει, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το Σαράϊ τού Πασά. Απόδειξη ότι πάντα σε κάθε παράσταση υπάρχει στα δεξιά, με τον Καραγκιόζη να προσπαθεί να το υπονομεύσει, να το εκμεταλλευτεί. Ο Βέγγος ήταν ένας παρίας που προσπαθεί να επιβιώσει αλλάζοντας κι εκείνος συνεχώς δουλειές χωρίς όμως να εξαρτάται από ένα αντίστοιχο παλάτι. Ο Βέγγος το υπονόμευε συνεχώς και ήταν εναντίον της εξουσίας. Ένας αναρχούμενος άνθρωπος που δεν άλλαξε ποτέ, χωρίς να διακρίνεται από την επαναστατική επιθετικότητα της εποχής. Είχε τις ιδεολογίες του. Δεν ήταν από αυτούς που κατέβαιναν στις απεργίες. Ήταν αριστερός βιωμένος, ζούσε ως αριστερός, σεβόταν την εργασία των άλλων. Δεν άφησε ποτέ απλήρωτο συνάδελφό του ακόμα και όταν ήταν πνιγμένος στα χρέη».
Ο Νίκος Κούνδουρος, ο άνθρωπος που έζησε με τον Θανάση Βέγγο την δύσκολη περίοδο της Μακρονήσου, περιγράφει έναν άνθρωπο που δεν είχε καμία αγάπη για την πολιτική και κάθε είδους ιδεολογία. Ακολουθούσε την δική του προσωπική γραμμή, χωρίς κομματικές ταμπέλες. «Ο Βέγγος δεν είχε ιδέα από αντίσταση. Όσοι το λένε είναι απλώς ηλίθιοι. Ακόμα και στο Μακρονήσι που βρέθηκε δεν ήταν εξαιτίας της δικιάς του δράσης. Ο λόγος ήταν ο πατέρας του και η αριστερή ιδεολογία του. Ο Βέγγος την αντίστασή του την έκανε παίζοντας, την έκανε με τον τρόπο που εκφραζόταν. Μία στάση ζωής απόλυτα συνυφασμένη με τον Ρωμιό τον κυνηγημένο, τον φουκαρά, τον κουρασμένο. Ήταν απολιτικός τελείως. Την πολιτική του την ασκούσε μέσα από τους ρόλους του».
Όταν ο Νίκος Κούνδουρος ανακαλεί στην μνήμη του τον τρόπο με τον οποίο γνώρισε πρώτη φορά τον Θανάση Βέγγο, αντιλαμβάνεται κανείς το μεγαλείο αυτού του ανθρώπου. « Είχε μία γενναιοδωρία περίεργη από την πρώτη στιγμή που τον γνώρισα. Ένα βράδυ ήρθε ο Βέγγος και χωρίς να γνωριζόμαστε άρχισε να μου φτιάχνει με σφυριά ένα χώρο να κοιμηθώ για να μην παγώσω το βράδυ. Από μόνος του, χωρίς να ακούει κουβέντα. Τότε σκέφτηκα πως αυτός ο άνθρωπος ή τρελός είναι ή άγιος. Ένας άνθρωπος ίδιος και απαράλλακτος με αυτόν που γνώρισαν όλοι. Από τότε ήταν μία νευρική φυσιογνωμία, υπερκινητική που νοιαζόταν για τους πάντες».
Η καλλιτεχνική του πορεία ήταν σπουδαία. Είχε ωστόσο κάποιες αδυναμίες, κάποιες μαύρες σελίδες. Ξεκίνησε τελείως τυχαία και απρόσμενα όπως αναφέρει ο κ. Γεωργουσόπουλος. Σημαντικό ρόλο έπαιξε η γνωριμία του με τον Νίκο Κούνδουρο την περίοδο της εξορίας. «Μπήκε στο κινηματογράφο τελείως τυχαία και ερασιτεχνικά. «Όταν γύρισε από την Μακρόνησο πίσω στην Αθήνα ζήτησε δουλειά από τον Κούνδουρο. Αρχικά αυτό που έκανε ήταν τον υπάλληλο για όλες τις δουλειές στα γυρίσματα της ταινίας «Μαγική πόλη». Κουβαλούσε πράγματα, ζωγράφιζε τα σκηνικά, έκανε δηλαδή τη δουλεία υποδομής».
Ο Νίκος Κούνδουρος είχε υποσχεθεί στον Θανάση Βέγγο πως όταν επιστρέψουν από την Μακρόνησο, θα τον αναζητούσε με σκοπό να του δώσει δουλειά. Τήρησε την υπόσχεσή του και στην πρώτη του ταινία, την «Μαγική πόλη», έψαξε και τον βρήκε κάπου στο Μοναστηράκι. Όπως ομολογεί ο ίδιος η αρχική του πρόθεση δεν ήταν να του δώσει κάποιο ρόλο, αλλά να βοηθάει στα πλατό. «Στην πρώτη μου ταινία ο Βέγγος δεν προοριζόταν να παίξει κάποιο ρόλο. Σκούπιζε και είχε την φροντίδα του συνεργείου και του κόσμου γύρω. Γι’ αυτό ήρθε, ήταν πάμφτωχος. Άλλωστε η εντολή από το κράτος των διοικητών ήταν οι Μακρονησιώτες και οι αριστεροί να μην μπορούν να εργαστούν πουθενά και όποιος εργοδότης τους χαριζόταν έβρισκε τον μπελά του».
Μπορεί η κινηματογραφική του πορεία να ξεκίνησε εύκολα, κάτι τέτοιο όμως, όπως υποστηρίζει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, δεν συνέβη στο θέατρο. Συνάντησε αρκετές δυσκολίες και γραφειοκρατικά εμπόδια. «Έζησα θυμάμαι ένα προσωπικό δράμα του Βέγγου που αφορούσε το θεατρικό του ξεκίνημα. Για να παίξεις τότε στο θέατρο έπρεπε να έχεις άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Για να μπορούσες να αποκτήσεις την άδεια έπρεπε να έχεις περάσει από μία δραματική σχολή. Ακολούθως, για να πας σε μία σχολή απαραίτητη προϋπόθεση ήταν να έχεις απολυτήριο γυμνασίου. Ο Βέγγος δεν είχε τελειώσει το σχολείο. Έτσι έδινε επανειλημμένως εξετάσεις σε μία ειδική επιτροπή που λεγόταν “εκτάκτων ταλέντων”. Έδωσε 4 φορές, από το ’54 έως το ‘61 και η επιτροπή με φανερή αμηχανία δεν του έδινε την άδεια παρόλο που με μερικά από τα μέλη της ο Βέγγος είχε συνεργαστεί στο παρελθόν στον κινηματογράφο. Ήμουνα παρόν σε αυτές τις εξετάσεις και έβλεπα ένα ταλαντούχο άνθρωπο με έναν κουβά να αυτοσχεδιάζει πάνω στο σανίδι και να βγάζει κάτι κραυγές. Έκανε δικά του πράγματα. Όταν τελείωνε του έλεγαν τα μέλη της επιτροπής όπως ο Παπαμιχαήλ ή η Χατζηαργύρη να έρθει ξανά και την επόμενη φορά να έχει μάθει ένα συγκεκριμένο ρόλο, ένα κείμενο. Εκείνος όμως συνέχιζε με το ίδιο δικό του ρεπερτόριο ώσπου την τελευταία φορά υποπτεύομαι ότι τον σεβάστηκαν και του έδωσαν την άδεια».
Μία άδεια που του έδινε το δικαίωμα να ξεχωρίσει και στο σανίδι μαγεύοντας και αυτό το κοινό. Κάτι τέτοιο όμως, αν και απρόσμενα δεν επιτευχθεί. «Η θεατρική καριέρα όμως του Θανάση Βέγγου δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο. Έκανε πολύ επιθεώρηση ενώ τρεις φορές επιχείρησε να παίξει στην Επίδαυρο χωρίς μεγάλη επιτυχία. Όταν έβγαινε ο Βέγγος μπροστά στο κοινό, ο κόσμος περίμενε να ακούσει τη γνωστή φράση του, “καλοί μου άνθρωποι”», επισημαίνει ο κ. Γεωργουσόπουλος.
Ένα πρότυπο αξιοπρέπειας και σεμνότητας. Δεν έγινε ποτέ βεντέτα ο Θανάσης Βέγγος. Ένας τελειοθήρας που δεν έμενε ποτέ ικανοποιημένος από το τελικό αποτέλεσμα. Η τελευταία συνάντηση που είχε ο κριτικός θεάτρου, κ. Γεωργουσόπουλος με τον Έλληνα ηθοποιό μαρτυρεί την επί μήνες ταλαιπωρημένη υγεία του. «Είχε τεράστιο πρόβλημα τα τελευταία χρόνια. Θυμάμαι την τελευταία φορά που τον είδα ήταν σε μία εκδήλωση για τον Τάσο Ζωγράφου το σκηνογράφο των ταινιών του, που επίσης πέθανε πριν από μερικές μέρες. Είχε έρθει λοιπόν ο Θανάσης Βέγγος για να τον τιμήσει με την παρουσία του και ήταν έντονα συγκινησιακά φορτισμένος, δεν μπορούσε να περπατήσει και σου έδινε την εντύπωση ενός ανθρώπου που ξέρει ότι φεύγει Στο μέλλον, είναι σίγουρο ότι θα υπάρχει πολύ σημαντική έρευνα πάνω στις ταινίες του Βέγγου ως ντοκουμέντα κοινωνιολογικά».
Ο Δημήτρης Θεοδόσης κατέγραψε με το φακό του το «τελευταίο αντίο» στον μεγάλο ηθοποιό.
αναδημοσίευση απο www.tvxs.gr
'ΘΑΝΑΣΗ ΣΦΙΞΕ ΚΙ ΑΛΛΟ ΤΟ ΖΩΝΑΡΙ 'ΜΕ ΤΟ Θ ΒΕΓΓΟ ΣΤΗΝ ΕΦΟΡΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου