Μαθήματα δημιουργικής γραφής

Διδάσκεται το ύφος;
Μαθαίνεται το πλάσιμο ζωντανών χαρακτήρων;
Μεταδίδεται η ικανότητα ανάπτυξης συναρπαστικών ανατροπών στη μυθιστορηματική πλοκή;

Αν κρίνουμε από την εντυπωσιακή πληθώρα σεμιναρίων, εργαστηρίων και φροντιστηρίων δημιουργικής γραφής, αν λάβουμε υπόψη μας τη βαρύτητα των ονομάτων που διδάσκουν και τον αριθμό εκείνων που φοιτούν, τότε ναι: Τα μυστικά της τέχνης είναι αντικείμενο διδασκαλίας, αποτελούν πεδίο άσκησης και συνιστούν κύκλο σπουδών.

Το «Poetry Lesson» του Andrei Codrescu το οποίο είναι αφιερωμένο σε ένα τρίωρο μάθημα διδασκαλίας ποιητικής γραφής φαίνεται πως είναι, σύμφωνα με τον Jonathan Taylor, το πιο διασκεδαστικό: αστείο, συγκινητικό, τολμηρό και ορισμένες φορές διεισδυτικό. Λίγο πριν πάρει τη σύνταξή του ο συγγραφέας φαίνεται πως διαθέτει τα περιθώρια να είναι ειλικρινής σχετικά με τα λάθη του παρελθόντος και τις ψευδαισθήσεις του όσον αφορά τους μαθητές. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε το βιβλίο, υποστηρίζει ο κριτικογράφος, ωδή στην εκκεντρικότητα. «Δεν είναι ούτε ποίηση ούτε μυθιστόρημα» τονίζει ο συγγραφέας «δεν είναι ούτε δοκίμιο ούτε διατριβή, αλλά απομίμηση και των δυο». Ο εγκυκλοπαιδικός και λεξικογραφικός χαρακτήρας των υπολοίπων εγχειριδίων αποκαλύπτει, σύμφωνα με τον Taylor, την υβριδική προέλευση των σεμιναρίων δημιουργικής γραφής. Μαρτυρεί το γεγονός πως υπήρξαν γέννημα των φιλολογικών πανεπιστημιακών τμημάτων και ότι στην πορεία όχι μόνον διεκδίκησαν την ανεξαρτησία τους αλλά στράφηκαν εντέλει εναντίον του γεννήτορά τους και δημιουργού. Διότι το περιεχόμενο της διδασκαλίας τους συνδέθηκε με πολλές και διαφορετικές πηγές: με τις θεατρικές και κινηματογραφικές σπουδές, με τα τμήματα επικοινωνίας και δημοσιογραφίας, καθώς και με τα τμήματα τυπογραφίας και εκδοτικής. Γι’ αυτό και όλα τα εγχειρίδια αποτελούν μια συρραφή του αυτονόητου και του αναπάντεχου, του κοινότοπου και του μυστικιστικού, του αλλόκοτου και του πρακτικού, περιλαμβάνοντας λήμματα από την «οπτική γωνία» και το «λέω και δείχνω» μέχρι την «αιμομειξία», τις «ακτίνες Χ» και το «ποτέ».

Ελισ. Κοτζιά www.kathimerini.gr